Skojarzeń związanych z pojęciem „zawór” jest wiele. Można z dużym prawdopodobieństwem założyć, iż każdy z nas, prędzej czy później, natknie się na to pojęcie.

Tyle, ile jest skojarzeń, tyle i typów zaworów. W niniejszym opracowaniu skupiamy się na zaworach regulacyjnych, które pracują w zakładach wytwórczych przemysłu ciężkiego np. elektrowniach, elektrociepłowniach, rafineriach czy zakładach chemicznych.

Zawór regulacyjny jest elementem wykonawczym, co oznacza,  że reguluje przepływ medium w rurociągu na podstawie informacji, które otrzymuje od nadrzędnego urządzenia, np. systemu DCS.
Do właściwej pracy zaworu potrzebny jest więc w pierwszej kolejności siłownik i osprzęt dodatkowy. W poniższym tekście opisujemy osprzęt, w jaki wyposażone mogą być zawory regulacyjne z siłownikami pneumatycznymi (kolumnowymi i jarzmowymi).  Siłowniki elektryczne montowane na zaworach nie wymagają stosowania dodatkowego osprzętu.

Rys. 1. Zawór regulacyjny z siłownikiem pneumatycznym i osprzętem (od góry: booster, filtroreduktor, ustawnik pozycyjny).

 

Booster (wzmacniacz): Wzmacnia sygnał pneumatyczny. Przyśpiesza czas przesterowania siłownika. Stosowany w aplikacjach, w których są wymagane szybkie czasy zadziałania siłowników pneumatycznych.

Reduktor ciśnienia z filtrem (filtroreduktor):

Reduktor ciśnienia z filtrem jest przeznaczony:
• do  regulacji  ciśnienia  powietrza  zasilającego  siłownik pneumatyczny, do wartości zgodnej z wymaganiami
• oczyszczania  powietrza  z  zanieczyszczeń  mechanicznych, oleju i wody.

 

 

Ustawnik pozycyjny (pozycjoner):  Ma za zadanie, za pomocą sygnału sterującego pneumatycznego lub elektrycznego (analogowego lub cyfrowego), ustalanie pozycji stopnia otwarcia zaworu wymaganej dla procesu technologicznego. Pozycjonery stosowane są na siłownikach pneumatycznych membranowych.

Stosowanie ustawników pozycyjnych zaleca się w następujących przypadkach:
• w układach o wymaganej dużej dokładności regulacji,
• gdy zakres sprężyny nie odpowiada zakresowi sygnału wyjściowego z regulatora.

 

Rys. 2 Zawór regulacyjny z siłownikiem pneumatycznym i osprzętem (od góry: zawór elektromagnetyczny, zawór blokujący, skrzynka łączeniowa, zawór szybkiego spustu, wyłączniki krańcowe) .

 

Zawór elektromagnetyczny: Jest to zawór sterowany elektrycznie, mający za zadanie otworzyć lub zamknąć dopływ czynnika sterującego( najczęściej powietrza) do komory siłownika pneumatycznego, poprzez sterowanie sygnałem pneumatycznym. Stosowany głównie w kompletacjach w których nie ma ustawników pozycyjnych (zawory on/off) lub jako dodatkowy osprzęt zabezpieczający. Pozwala na zdalne przesterowanie zaworu do pozycji skrajnych.

Zawór blokujący: Stosowany jest w aplikacjach, w których wymagane jest zatrzymanie się zaworu w ostatniej pozycji pracy w przypadku awarii( zaniku) pneumatycznego sygnału sterującego.

 

Zawór szybkiego spustu:  Pozwala na skrócenie czasu opróżniania komory siłownika w układach, gdzie wymagana jest duża szybkość otwarcia lub zamknięcia zaworu.

 

 

 

 

Wyłączniki krańcowe:  Sygnalizują ustalone wcześniej pozycje krańcowe zaworu.

Skrzynka łączeniowa: Służy do łączenia przewodów od osprzętu na zaworze z przewodami na instalacji/obiekcie. Skrzynki łączeniowe najczęściej stosuje się przy zaworach pracujących w strefach zagrożenia wybuchem.

 

 

 

Poniższe zdjęcia przedstawiają zawory regulacyjne z siłownikami pneumatycznymi wyposażonymi w osprzęt dodatkowy. Zawory są gotowe do zainstalowania na rurociągu.

Zawór wyposażony został w zawór blokujący, zawór elektromagnetyczny, filtroreduktor oraz ustawnik pozycyjny.

 

Zawór wyposażony jest w booster, filtroreduktor i ustawnik pozycyjny.

 

Poniższe zdjęcia zaworów regulacyjnych przedstawiają ustawniki pozycyjne (pozycjonery) różnych producentów, które stosuje się w kompletacji zaworów. Wszystkie wyposażone zostały także w filtroreduktor.

W wyjątkowych sytuacjach, kiedy nie ma możliwości automatycznego przesterowania zaworu, a wymagane jest jego otwarcie lub zamknięcie, możemy użyć napędu ręcznego, który stanowi dodatkowe wyposażenie siłownika (Rys. 3, 4, 5), lub być zamontowane bezpośrednio na zaworze (Rys. 6). Napędy ręczne mogą też służyć jako ograniczniki skoku.

Rys. 3 Zawór regulacyjny z siłownikiem pneumatycznym kolumnowym typu P/R i napędem ręcznym górnym.

 

Rys. 4. Siłownik pneumatyczny membranowy wielosprężynowy typu P1/R1 z napędem ręcznym bocznym.

 

Rys. 5. Siłownik pneumatyczny membranowy wielosprężynowy typ R1B-3000 z napędem ręcznym bocznym.

 

Rys. 6. Zawór regulacyjny z napędem ręcznym typu 20.

Zastosowanie siłowników elektrycznych, pneumatycznych czy tłokowych uzależnione jest najczęściej od wymogów instalacji i dostępności do odpowiednich źródeł zasilania. Niekiedy jednak zależy od indywidualnych wymagań użytkownika i jego preferencji.

Poniżej prezentujemy zawory regulacyjne z siłownikami elektrycznymi najnowszej generacji.

 

W POLNEJ specjalizujemy się w doborze i produkcji zaworów regulacyjnych stosowanych w przemyśle ciężkim a szczególnie w energetyce, gazownictwie, petrochemii i przemyśle chemicznym.

Zapraszamy do współpracy.